มาฆบูชา

 ครั้งสมัยพุทธกาลกล่าวขานว่า        วันมาฆบูชาเพ็ญเดือนสาม
เกิดจาตุรงคสันนิบบาตโอกาสงาม      เหตุการณ์ความอัศจรรย์พร้อมกันมา
สงฆ์หนึ่งพันสองร้อยห้าสิบนับ             ครบถ้วนสรรพที่เผยแผ่พระศาสนา
ไม่นัดหมายแต่พร้อมใจเดินทางมา        เพื่อเฝ้าองค์พระศาสดา ณ เวฬุวัน
พระภิกษุเหล่านี้มีข้อเด่น                     เพราะทั้งมวลล้วนเป็นพระอรหันต์
ซึ่งพุทธองค์ทรงบวชให้โดยทั่วกัน         ด้วยพระวาจานั้นเป็นพิธี
ตรงกับวันขึ้นสิบห้าค่ำเดือนมาฆะ          องค์พุทธะจึงถือโอกาสนี้
แสดงธรรมเทศนาพระบาลี                  ชื่อโอวาทปาติโมกข์มีความสำคัญ
เป็นหัวใจแห่งพระพุทธศาสนา              คือธัมมะสามข้อว่าโดยย่อนั่น
ไม่ทำชั่วทั้งปวงล่วงเกินกัน                 สร้างความดียึดมั่นอยู่ในตน
ทำจิตให้บริสุทธิ์ผุดผ่องใส                จะน้อมนำสุขใจไม่หมองหม่น
สามประการที่กล่าวนี้มีมงคล                ควรยึดถือทุกคนในสังคม
วันมาฆบูชาเวียนมาถึง                        ชาวพุทธซึ่งปฏิบัติได้เหมาะสม
ต่างเตรียมการทำพิธีที่นิยม                  ร่วมอบรมฟังพระธรรมเทศนา
นำดอกไม้ธูปเทียนเวียนรอบโบสถ์         เพื่อชีวีรุ่งโรจน์สุขหรรษา
รอบที่หนึ่งระลึกคุณพระพุทธา              รอบที่สองภาวนาคุณพระธรรม
รอบที่สามรำลึกคุณของพระสงฆ์          นำคำสอนพุทธองค์ที่เลิศล้ำ
มาเผยแผ่ให้หลุดพ้นห้วงแห่งกรรม        ปฏิบัติน้อมนำแต่ความดี
ขอชาวพุทธทั้งหลายได้สืบสาน            ลูกเหลนหลานรู้คุณค่ารู้ศักดิ์ศรี
รู้ประพฤติตามระบอบประเพณี              วัฒนธรรมที่ดีของชาติไทย

ผศ.สุรีย์  ไวยกุฬา

เกี่ยวกับการปลงมายุสังขาร

   หลังจากที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ตรัสรู้และสั่งสอนพระธรรมมาเป็นระยะเวลา ๔๕ ปี พระองค์ทรงปลงมายุสังขาร คือ ตั้งพระทัยว่า " ต่อแต่นี้ไปอีก ๓ เดือน เราจักเสด็จดับขันธปรินิพพาน" การปลงอายุสังขาร ตรงกับวันมาฆบูชาในปีที่พระพุทธองค์มีพระชนมายุ ๘๐ พระชันษา
ด้วยเหตุนี้ ในวันมาฆบูชา ชาวพุทธจึงถือว่าเป็นวันที่มีความสำคัญเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธเจ้า รวม ๒ ประการ คือ เป็นวันที่แสดงโอวาทปาติโมกข์ และ เป็นวันปลงอายุสังขาร

ทำไมต้องเป็นวันเพ็ญเดือนสาม

  การเสวยมาฆะฤกษ์เป็นวันเพ็ญพระจันทร์เต็มดวงในเดือนสาม ซึ่งเป็นคืนวันเพ็ญ ที่ถือเป็นเวลาดีที่สุด ท่านเรียกว่า โอกาสโลกเป็นใจ คือ
กลางคืน อากาศไม่ร้อน ทั้งดวงจันทร์ก็สว่างนวล ไม่มีเมฆหมอกบัง ท้องฟ้าแจ่มใส เหมาะอย่างยิ่งในการฟังธรรม

   องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงดำริว่า เป็นกาลเวลาอันเหมาะสมที่จะได้กระทำพิธี สันนิบาตสาวก เพื่อวาง
รากฐานสันติภาพให้เกิดขึ้นแก่โลก ประกาศอุดมการณ์ หลักการ และวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ท่ามกลางพระอรหันต
สาวกทั้ง 1,250 รูป เพื่อเป็นหลักในการดำเนิน การเผยแผ่พระพุทธศาสนา ต่อไปอย่างมีประสิทธิภาพ และเกื้อกูลประโยชน์
สูงสุดแก่ชาวโลก การประชุมครั้งนี้จึงถือว่า เป็นการประชุมครั้งยิ่งใหญ่ และสำคัญที่สุดของพระพุทธศาสนา ซึ่งมีพระบรม
ศาสดาเป็นประธาน ท่ามกลางมหาสันนิบาตแห่งสาวก พระบรมศาสดาได้ทรงแสดงธรรม โอวาทปาฏิโมกข์ อันเปรียบ
เสมือนธรรมนูญแห่งพระพุทธศาสนา ซึ่งชาวพุทธทั้งหลายได้ยึดถือเป็นแม่บท สำหรับ การประพฤติปฏิบัติ เพื่อความพ้น
ทุกข์ของตนเอง และเป็นแม่บทสำหรับการเผยแผ่ พระพุทธศาสนา มาตราบเท่าทุกวันนี้


   สำหรับโอวาทปาฏิโมกข์นี้ เป็นคนละอย่างกับพระปาฏิโมกข์ ที่พระภิกษุต้องลงโบสถ์ฟังทุกวันพระ กึ่งเดือน พระปาฏิ
โมกข์ หมายถึง ศีล 227 ข้อ ซี่งเป็นพระธรรมวินัยที่พระพุทธองค์ทรงบัญญัติ แต่ โอวาทปาฏิโมกข์ ที่ พระบรมศาสดาทรง
แสดงในครั้งนั้นเป็นโอวาทที่เป็นหลักประธาน ในการประกาศ พระศาสนา

   โอวาทปาฏิโมกข์นั้น มีใจความสำคัญอยู่ 3 ประการ คือ อุดมการณ์ของพระพุทธศาสนา หลักคำสอนที่สำคัญหรือหัวใจ
ของพระพุทธศาสนา และวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา

   หัวใจของพระพุทธศาสนาคือหลักการดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง เมื่อเรามีอุดมการณ์มั่นคงอยู่ในใจแล้ว ควรจะดำเนินชีวิต
ต่อไปอย่างไร พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทานหลักการการดำเนินชีวิตไว้ 3 ประการ ซึ่งชาวพุทธถือว่าเป็นหัวใจ ของ
พระพุทธศาสนา
   1. สพฺพปาปสฺส อกรณํ การไม่ทำบาปทั้งปวง (ไม่ว่าจะด้วยกาย วาจา หรือใจ)
   2. กุสลสฺสูปสมฺปทา การบำเพ็ญกุศลให้ถึงพร้อม (ความดีหรือบุญนั้น แม้เพียงเล็กน้อย ก็อย่าไปดูถูก ว่าจะไม่ให้ ผล
เพราะขึ้นชื่อว่าบุญ ไม่ว่ามากหรือน้อย ย่อมให้ผลเป็นความสุขทั้งนั้น)
   3. สจิตฺต ปริโยทปนํ การกลั่นจิตใจของตนให้ผ่องใส (คิด พูด ทำแต่ในสิ่งที่ดี หมั่นเจริญภาวนาให้มาก มีโยนิโสมนสิการ
คือการจับแง่คิดในทางที่ถูกต้อง จะทำให้ใจไม่ฟุ้งซ่าน ผ่องใสอยู่เสมอ) วิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา หรือวิธีการปรับปรุงตัวเอง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงมอบ วิธีการปรับปรุงตัว เองให้เหมาะสมที่จะเป็นกัลยาณมิตรให้แก่ตนเอง และชาวโลกไปพร้อม ๆ กัน อยู่ 6 ประการ ซึ่งเป็นวิธีที่ล้ำลึก ซึ่งหากใครทำตามได้นอกจากตัวเอง จะได้เป็นต้นแบบที่ดีแล้ว การเผยแผ่พระพุทธศาสนาก็จะเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ได้ผลสำเร็จอย่าง
งดงาม แน่นอนอีกด้วย

   1. อนูปวาโท การไม่เข้าไปว่าร้ายกัน (ระวังคำพูดไม่ให้เป็นการกล่าวว่าร้ายใคร หรือพูดโจมตีใคร)
   2. อนูปฆาโต การไม่เข้าไปทำร้ายกัน (ระวังมือระวังเท้าไม่ให้ทำชั่ว ไม่ว่าจะเป็นการข่มขู่หรือบังคับ)
   3. ปาฏิโมกฺเข จ สงฺวโร ความสำรวมในพระปาฏิโมกข์ (สำรวมการประพฤติปฏิบัติให้อยู่ใน วินัยและศีลธรรม อันดี
ตลอดเวลา)
   4. มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ เป็นผู้รู้ประมาณในภัตตาหาร (รู้จักประมาณในการบริโภคอาหาร จะทำให้สุขภาพดี ส่งผลให้
การปฏิบัติธรรมมีความเจริญก้าวหน้า)
   5. ปนฺตญฺจ สยนาสนํ ที่นอนที่นั่งอันสงัด (มุ่งเจริญสมณธรรมความเงียบสงัดจะทำให้จิตใจสงบ ใจรวมเป็นหนึ่งได้เร็ว)
   6. อธิจิตฺเต จ อาโยโค ประกอบความเพียรในอธิจิต (หมั่นทำสมาธิภาวนาโดยไม่ทอดธุระ)

   กาลนี้ ศีลธรรมเริ่มเสื่อมหายลดน้อยลงไป ขอท่านทั้งหลายพึงปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบเพื่อถวายเป็นพระราชกุศล และเพื่อสร้างความเจริญในธรรม แด่ดวงจิตของปวงท่านเองเทอญ

[หน้าแรก]  [รวมสาระ] [web board] [คุรุชน] [สอบบรรจุครู] ร่วมสนับสนุนเรา โดยการทำ link มาหาเรานะครับ