หน่วยที่ 1 ฉลาดซื้อ ประหยัดทรัพย์
จุดประสงค์
1. นักเรียนสามารถอธิบายแนวทางในการพิจารณาซื้อสินค้าและบริการได้
2. นักเรียนสามารถพิจารณาความต้องการที่แท้จริง ในการที่จะซื้อสินค้าและบริการได้

เนื้อหา
ปัจจุบันมีการแข่งขันทางการค้าอย่างเสรีมีสินค้าและบริการให้เลือกอย่างมากมาย ซึ่งยากต่อการตัดสินใจได้ เพื่อเป็นแนวทางในการพิจารณาซื้อสินค้าและบริการ ควรมีหลักการ ดังนี้

หลักทั่วไปของผู้บริโภค
1. การพิจารณาถึงความจำเป็นและความต้องการที่แท้จริง การที่จะซื้อสินค้าและบริการใดๆ นั้นสิ่งสำคัญ ที่ต้องพิจารณาก็คือ ความจำเป็น เช่น อาหาร เสื้อผ้า หรือของใช้ที่จำเป็น ยารักษาโรค ซึ่งถ้าขาดการพิจารณา ถึงความจำเป็นแล้วการซื้อ ของเราอาจจะกลายเป็นการซื้อที่สิ้นเปลือง โดยไม่เกิดประโยชน์อย่างแท้จริง ทำให้เกิดปัญหาการใช้จ่ายเงินที่ไม่คุ้มค่าได้
2. การพิจารณาถึงชนิด คุณลักษณะ และปริมาณของ สินค้าที่ต้อง การถ้าหากได้พิจารณาถึงความจำเป็นและความต้องการ ของสินค้าจนแน่ใจว่าต้องจัดหามาแล้ว ก่อนซื้อต้องพิจารณานึกถึงว่าเป็นสินค้าชนิดใดเพื่อวัตถุประสงค์อะไรคุณสมบัติ ของสินค้าควรเป็นอย่างไร จำนวนเท่าไร มากหรือน้อย เพื่อให้เหมาะสมกับความจำเป็น
3.การพิจารณาถึงจังหวะและความเหมาะสมในการซื้อการพิจารณาถึงจังหวะและเวลาที่ซื้อต้องพิจารณาควบคู่กับงบประมาณ ของเงินที่จะใช้ซื้อในขณะนั้น ว่าสินค้าอะไรจำเป็นเร่งด่วนและสินค้าอะไรที่สำคัญเป็นลำดับรองๆ ลงไปการรอจังหวะ ซื้อในช่วงระยะที่มีออกมาขาย มากราคาย่อมจะถูกกว่า เช่นผลไม้ต้นฤดูย่อมแพงกว่าหลังจากที่ออกมาแล้วระยะหนึ่ง
4. การพิจารณาเกี่ยวกับผู้ขาย ควรพิจารณาถึงผู้ขายในแง่วิธีการทำงานของเขา ตลอดจนสินค้าที่ผู้ขายต่างๆ เสนอขาย ดังนี้
4.1 ขายผลิตภัณฑ์เป็นอย่างไร
- มีมาตรฐานคุณภาพ
- มีการรับประกัน
- สะดวกแก่การดูแลรักษา
- ระยะการใช้งาน
4.2 ขายในราคาเหมาะสมหรือไม่
4.3 วิธีการโฆษณาน่าเชื่อถือหรือไม่
4.4 จะซื้อได้ที่ไหน

หลักในการพิจารณาเลือกรับบริการต่างๆ
บริการแบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ
1. บริการทางกาย เช่น บริการตรวจสุขภาพ บริการเกี่ยวกับการเดินทาง เป็นต้น
2. บริการทางจิตใจ เช่น สวนสนุก สวนสัตว์ ศูนย์การค้า เป็นต้น
3. บริการทางสังคม เช่น บริการเก็บขยะ ถนน น้ำประปา เป็นต้น

การวางแผนการซื้อของผู้บริโภค
1. สำรวจก่อนว่า สิ่งของที่ต้องการมีความจำเป็นก่อน – หลัง ควรซื้ออะไรหรือไม่ การใช้จ่ายที่ชาญฉลาดจะทำให้ท่านเป็นผู้บริโภคที่มีกำลังอำนาจในการซื้อสินค้าและบริการ
2. จัดทำรายการที่จะซื้อว่ามีอะไรบ้าง จำนวนเท่าไร และราคาเป็นอย่างไร โดยคำนึงถึงความประหยัด คุ้มค่า และปริมาณเหมาะสม
3. จัดงบประมาณให้พอกับสิ่งของที่จะซื้อ เพื่อมิให้เกิดปัญหาในเรื่องการจับจ่ายสำหรับการดำรงชีพอย่างมีความสุข

สรุป
ในการซื้อสินค้าหรือบริการ ถ้าผู้บริโภคสามารถวางแผนและปฏิบัติตามแผน โดยนำหลักทั่วไปของผู้บริโภค และหลักในการพิจารณาเลือกรับบริการต่างๆ มาใช้ ซึ่งจะส่งผลให้ผู้ซื้อเป็นผู้บริโภคที่ฉลาดซื้อ ประหยัดทรัพย์ รู้จักซื้อสินค้าและบริการอย่างคุ้มค่า ประหยัดเงิน เวลา และแรงงาน ได้รับสินค้าและบริการที่ดีมีคุณภาพและปลอดภัย
ผู้บริโภคต้องหาความรู้เกี่ยวกับข้อดี ข้อเสีย และการเลือกรับบริการต่างๆ เพื่อให้ได้ประโยชน์คุ้มค่าเงินที่ต้องจ่าย เพื่อการบริการนั้นๆ ซึ่งรวมทั้งความปลอดภัย ความสะดวก ที่เหมาะสมกับฐานะเศรษฐกิจของตนและครอบครัว

แบบฝึกหัด
คำสั่ง จงตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. ข้อใดมิใช่หลักทั่วไปของการบริโภค
ก. ความจำเป็นและความต้องการ
ข. ชนิดของสินค้าที่ต้องการ
ค. จังหวะและความเหมาะสมในการซื้อ
ง. การโฆษณา

2. ข้อใดคือสินค้าที่จำเป็นและเป็นความต้องการที่แท้จริง
ก. หนังสือเรียน
ข. อาหาร
ค. รองเท้า
ง. คอมพิวเตอร์

3. ข้อใดเป็นการพิจารณาถึงจังหวะและความเหมาะสมในการซื้อ
ก. ซื้อผลไม้ตามฤดูกาล
ข. ซื้อเสื้อผ้าลดราคาตามห้างสรรพสินค้า
ค. ซื้อเครื่องปรับอากาศในฤดูร้อน
ง. ซื้อผ้าห่มนวมในฤดูหนาว

4. เมื่อจะซื้อสินค้าเราควรพิจารณาเกี่ยวกับผู้ขายและสินค้าที่เสนอขาย ยกเว้นข้อใด
ก. ขายในราคาเหมาะสมหรือไม่
ข. วิธีการโฆษณาน่าเชื่อถือหรือไม่
ค. มีการแจกของแถมมากๆ
ง. ขายผลิตภัณฑ์เป็นอย่างไร

5. สวนสัตว์ ศูนย์การค้า เป็นการให้บริการด้านใด
ก. บริการทางกาย
ข. บริการทางใจ
ค. บริการทางสังคม
ง. บริการด้านนันทนาการ

6. ในการวางแผนซื้อสินค้า ผู้บริโภคที่ดีควรทำสิ่งใดก่อน
ก. จัดทำรายการที่จะซื้อว่ามีอะไรบ้าง
ข. จัดงบประมาณให้พอกับสิ่งของที่จะซื้อ
ค. สำรวจสิ่งของที่จะซื้อ และลำดับความจำเป็นก่อน – หลัง
ง. ไปเลือกดูสินค้าก่อนแล้วจึงค่อยตัดสินใจซื้อ